โดยหลักการทำงานของระบบคอมพิวเตอร์มีขั้นตอนสำคัญ 4 ขั้นตอน ดังนี้
1. การรับข้อมูลและคำสั่ง (Input) คอมพิวเตอร์รับข้อมูลและคำสั่งผ่านอุปกรณ์นำเข้าหรือเรียกอีกชื่อหนึ่ง “อุปกรณ์อินพุต” โดยผ่านอุปกรณ์รับข้อมูลต่าง ๆ เช่น การพิมพ์ข้อความเข้าสู่เครื่องคอมพิวเตอร์โดยใช้แป้นพิมพ์ การบันทึกเสียงโดยผ่านไมโครโฟน เป็นต้น
2. การประมวลผลหรือคิดคำนวณ (Central Processing Unit) CPU เรียกว่า “ชิป” (Chip) เป็นสมองของคอมพิวเตอร์ทำหน้าที่คำนวณประมวลผลคำสั่ง และควบคุมการทำงานของอุปกรณ์อื่น ๆ ซึ่งทำหน้าที่คล้าย ๆ กับสมองของมนุษย์ สำหรับซีพียูมีหลายยี่ห้อ เช่น Intel, AMD, Cyrix เป็นต้น
3. การเก็บข้อมูล (Storage Device) ทำหน้าที่เก็บข้อมูลและโปรแกรมต่าง ๆ ที่ได้จากการประมวลผลประกอบด้วย ฮาร์ดดิสก์ ดิสเกตส์ ซีดีรอม และช่วยในการบันทึกข้อมูลหรือเก็บข้อมูลจากหน่วยความจำ ซึ่งในหน่วยความจำของคอมพิวเตอร์เป็นการจัดเก็บข้อมูลชั่วคราวในขณะที่มีการประมวลผล
4. นำเสนอผลลัพธ์ (Output Device) เป็นอุปกรณ์ที่นำเสนอผลลัพธ์ที่ได้จากการประมวลผลของคอมพิวเตอร์ เช่น จอภาพ เครื่องพิมพ์ เป็นต้น เป็นการนำผลลัพธ์ที่ได้จากการประมวลผลมาแสดงผลลัพธ์ในรูปแบบที่มนุษย์เข้าใจ กล่าวคือ อยู่ในรูปแบบของข้อความตัวอักษร ตัวเลข สัญลักษณ์หรือเสียง โดยผ่านอุปกรณ์แสดงผลต่าง ๆ เช่น จอภาพ เครื่องพิมพ์ เป็นต้น
จากขั้นตอนการทำงานพื้นฐานของคอมพิวเตอร์ทั้ง 4 ขั้นตอน การทำงานทั้ง 4 ขั้นตอนดังกล่าว เรียกว่า “วงจรการทำงานขั้นพื้นฐานของคอมพิวเตอร์” (IPOS Cycle)
ภาพที่ 2.12 ขั้นตอนการทำงานพื้นฐานของคอมพิวเตอร์